รากฐานของ รร.จปร.
เกียรติยศแห่งความภักดี
โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า ถือกำเนิดจากพระราชปณิธานแห่งองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงมีพระราชวิสัยทัศน์อันยาวไกล รวมทั้งพระอัจฉริยภาพและพระปรีชาสามารถในการบริหารจัดการแผ่นดิน เพื่อสร้างให้เกิดความมั่นคงต่อประเทศชาติในทุกด้าน โดยเฉพาะด้านการทหารที่มีความจำเป็นต้องพัฒนาให้มีความทันสมัย เพื่อดำรงศักดิ์ในการต่อสู้และป้องกันประเทศให้ธำรงเอกราช และมีความปลอดภัยจากอริราชศัตรู การวางรากฐานทางการทหารตามรูปแบบสากลจึงเป็นแนวทางสำคัญในการสร้างให้เกิดศักยภาพต่อการปกป้องประเทศจากภัยสงครามนับเนื่องต่อมาในทุก ๆ รัชสมัยที่สถาบันพระมหากษัตริย์ทรงมีคุณูปการต่อการสถาปนาการศึกษาทางทหารในแผ่นดินไทย โดยมีพระราชประสงค์เพื่อพสกนิกรชาวไทยทุกคนให้มีความมั่นคงและคุณภาพชีวิตที่ดี
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้มีการจัดการศึกษาทางทหารที่มีความร่วมสมัย และนับเป็นสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาทางทหาร ด้วยพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสถาบันแห่งนี้ว่า “โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า” อันเป็นเกียรติสูงสุดแห่งสถาบัน
สมัยรัชกาลปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ทรงมีพระทัยใส่ในกิจการด้านการทหาร และทรงมีพระบรมราชโองการให้ปวงนักเรียนนายร้อยได้สังกัดอยู่ในหน่วยรักษาพระองค์ อันเป็นหน่วยที่ทรงเกียรติ และแสดงถึงความใกล้ชิดด้วยการทรงวางพระราชหฤทัยดุจเดียวกับการถือกำเนิดของเหล่ามหาดเล็กหลวงครั้งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทั้งนี้เป็นเวลากว่าสี่ทศวรรษที่ พลเอกหญิง ศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณในการเป็นทูลกระหม่อมอาจารย์ของเหล่านักเรียนนายร้อย ตลอดระยะเวลาที่พระองค์ทรงสอนจวบถึงปัจจุบัน นักเรียนนายร้อยและโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า ล้วนสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณด้วยการประจักษ์ในพระวิริยะอุตสาหะในการพัฒนาการเรียนการสอน และทรงตั้งพระราชหฤทัยมั่นในการวางรากฐานการศึกษาให้นักเรียนนายร้อยที่จะสำเร็จการศึกษาไปเป็นนายทหารหลักของกองทัพบก ปฏิบัติภารกิจเพื่อแผ่นดินและประชาชน สรรพวิทยาการของ รร.จปร. จึงมีการพัฒนาและเป็นหนึ่งในเวทีทางวิชาการระดับอุดมศึกษา
พระมหากรุณาธิคุณแห่งองค์พระมหากษัตริย์พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ที่ทรงมีต่อ รร.จปร. ล้วนสร้างให้เหล่านักเรียนนายร้อย และกำลังพลของ รร.จปร. ทุกหมู่เหล่าพร้อมครอบครัว ต่างมีความสำนึกและถวายความจงรักภักดี ด้วยหลักฐานเชิงประจักษ์ และมิเคยลืมเลือนว่าสถาบันการศึกษาแห่งนี้ ได้ถูกสถาปนาขึ้นโดยสถาบันพระมหากษัตริย์ที่คู่บ้านคู่เมืองของประเทศไทย และพระราชปณิธานในการส่งสร้างรวมทั้งการพัฒนามาทุกลำดับ ก็เป็นไปเพื่อประชาชนอันเป็นพสกนิกรของพระองค์ ชาว รร.จปร. จึงถือมั่นในเกียรติยศแห่งความภักดี ด้วยการกระทำซึ่งมากไปกว่าคำว่า “หน้าที่” หากเป็นการกระทำที่ถึงพร้อมจาก “หัวใจ” ของนักรบทุกนาย
สถาบันต้นกำเนิดแห่งผู้นำ
“…การทหารนั้นที่จะสำเร็จไปได้ก็โดยที่มีผู้บังคับบัญชาควบคุมให้พอแก่การ ถึงแม้ว่าเราจะมีพลทหารมากมายเท่าใดก็ดี แต่ไม่มีผู้ที่จะควบคุมทหารเหล่านั้นเข้าสนามรบ ทหารเหล่านั้นก็ไม่สามารถจะได้ชัยชำนะ แก่ข้าศึกได้เลย ย่อมต้องอาศรัยนายทหารที่มีความรู้ แลมีสติปัญญา สามารถที่จะนำไปสู่ชัยชำนะได้ แลควบคุมบังคับบัญชาในเวลาปรกติ ก็นายทหารนั้นจะได้มาจากไหนเล่า ก็ต้องได้มาจากโรงเรียนนายร้อย คือ จากพวกเจ้านี้เอง เพราะฉะนั้นเจ้าทั้งหลายจงตั้งอุสาหะพยายามในการเล่าเรียนวิชาของตนให้ดีเถิด เตรียมการที่จะทำหน้าที่ซึ่งสำคัญที่สุด ซึ่งถ้าพูดในทางทำการให้แก่เจ้าแผ่นดิน ก็เป็นการฉลองพระเดชพระคุณดีที่สุดยิ่งกว่าอย่างอื่น คือ หน้าที่ป้องกันอิสรภาพของบ้านเกิดเมืองนอนของเรา…”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานแก่นักเรียนนายร้อย เมื่อ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2452
นับเป็นหลักชัยในการปลูกฝังอุดมการณ์และสำนึกรับผิดชอบต่อหน้าที่แห่งการเป็นทหารผู้รักษาความมั่นคงของชาติ และรับใช้ประชาชนให้ได้มีความสงบสุข โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า จึงเป็นสถาบันการศึกษาเฉพาะ (ทางทหาร) ที่ผลิตนายทหารสัญญาบัตรหลักของกองทัพบก ด้วยภารกิจและบทบาทหน้าที่ ตามพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ องค์ผู้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนนายร้อย สถาบันแห่งนี้ จึงได้รับเกียรติในการเป็น “สถาบันต้นกำเนิดแห่งผู้นำ (Home of Leaders)
เอกภาพแห่งวิทยาการ
“สพฺเพสํ สงฺฆภูตานํ สามคฺคี วุฑฒิ สาธิกา” แปลว่า ความพร้อมเพรียงของบุคคลทั้งปวงผู้อยู่เป็นหมวดหมู่กัน ย่อมเป็นเครื่องทำความเจริญให้สำเร็จ” เป็นคำขวัญประจำโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า อันส่งสะท้อนถึงคุณธรรมแห่งความสามัคคีเป็นสิ่งสำคัญ การจัดการศึกษาของโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า จึงเป็นการจัดการเรียนการสอนในลักษณะของการบูรณาการองค์ความรู้จากสหวิทยาการด้านพลเรือน มาผนวกเข้ากับองค์ความรู้ด้านการทหาร โดยให้หลักการในการเป็นเอกภาพแห่งความมั่นคงเป็นกรอบแนวทางในการจัดการศึกษา นอกจากนี้ ด้วยการพัฒนาของวิทยาการที่มีขึ้นอย่างต่อเนื่องและมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ การสร้างเครือข่ายกับสถาบันการศึกษาภายนอก เพื่อความร่วมมือในด้านการศึกษาจึงเป็นอีกหนึ่งภารกิจที่โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าให้ความสำคัญ ดังการลงนามความร่วมมือเพื่อสร้าง “เอกภาพแห่งวิทยาการ” กับสถาบันการศึกษาและสถาบันวิจัยในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งภายในประเทศและระหว่างประเทศ
ความหลากหลายของวิทยาการ เพื่อพัฒนาการเรียนรู้และผลิตผลของการศึกษาในการสร้างประโยชน์อันหลากหลาย โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าได้นำองค์ความรู้เหล่านั้นมาประสานสอดคล้องตามแนวทางในการจัดการศึกษาแบบบูรณาการ เพื่อตอบสนองต่อภารกิจแห่งความมั่นคง อันเป็นหน้าที่สำคัญตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ เป้าหมายของการจัดการศึกษาจึงมุ่งเน้นการรวมพลังแห่งความสามัคคี “การพร้อมเพรียงจากความเชี่ยวชาญและชำนาญการหลากหลายด้านของทุกสาขาวิชา ย่อมสร้างให้เกิดเอกภาพแห่งความมั่นคงได้อย่างยั่งยืน”
